81. Ուշադրություն դարձրո՛ւ Ա ե Բ խմբերի բառերի կազմությանը. փորձի´ր բացատել տարբերությունը:

Ա. Մարդ, տեր, սիրտ, կապույտ, արքա, ծաղիկ, կատու, բարի:

 Բ. Մարդասեր, տիրամայր, սրտատրոփ, կապտավուն, արքայական, ծաղկել, կատվազգի, բարերար:
Ա բառերում պարզ բառեր են, իսկ՝ բ ածանցավոր և բարդ։

82. Տրված բառերը բաժանի´ր երկու խմբի (տե´ս  81-րդ վարժությունը):
Ուրախություն, նկար, գլուխ, փետրագնդակ, հինգ, ուրախ, նորություն, փետուր, շյուղ, երկմտություն,շաբաթական, գրպան, քաղաք, օրացույց, գլխակորույս, անուն:

Բարդ և ածանցավոր-ուրախություն, նորություն, փետրագնդակ, երկմտություն, շաբաթական, օրացույց, գլխակորույս:

Պարզ բառեր-նկար, գլուխ, հինգ, ուրախ, փետուր, շյուղ, գրպան, քաղաք, անուն:

83. Ի՛նքդ անվանիր 81-րդ վարժության բառերի շարքերը (ընդհանուր անուններ գտի´ր բառաշարքի համար) և տրված նախադասությունները լրացրո´ւ:

Ա խմբում պարզ բառեր են, որովհետև ունեն մեկ արմատ և չունեն ածանց:

Բ խմբում բարդ բառեր են, որովհետև ունեն մեկից ավելի արմատ և շաղկապ:

84. Ուշադրությո´ւն դարձրու բառերին և պարզի´ր, թե ի՞նչ է  նշանակում բաղ:

Բաղադրել — կցել, կից դնել:
Բաղադրյալ — միասին, կից դրված:
Բաղաձայն — հնչյուն, որ կցվում է, միանում է ձայնավորներին:
Բաղդատել — համեմատել:
Բաղկանալ — մասերից բաժանված լինել:

85. Պարզ և բաղադրյալ  բառերը տեղադրի´ր տրված նախադասությունների մեջ և նախադասությունները  լրացո´ւ:

Այն բառերը, որոնց մեջ հնարավոր չէ առանձնացնել բառ կազմող իմաստակիր մասեր, դրանք պարզ բառեր են. օրինակ՝ ծով, նկար, տուն, կատու:

Այն բառերը, որոնք  հնարավոր է բաժանել բառ կազմող իմաստակիր մասերի, դրանք բաղադրյալ բառեր են. օրինակ՝  հեռախոս – հեռ + ա + խոս, բարկություն – բարկ + ություն, ճանապարհ – ճա  + նա + պարհ, ուրախություն – ու+ րա + խու + թյուն, պահարան – պա + հա + րան:

86. Տրված բառերի ընդհանուր մասերը գտի՛ր, դրանց  ուղիղ  ձևերը գրի´ր և տրված բառերը  բացատրի´ր:

 Օրինակ՝

բարեսիրտ, բարեկամ, բարեսեր, բարետես: — Բարի:

Բարեսիրտ — բարի սիրտ ունեցող:

Բարեկամ — բարին կամեցող:

Բարեսեր — բարին (բարի բան) սիրող:

Բարետես — բարի (գեղեցիկ) տեսք ունեցող:

ա) Կտցաձև-կտուցի ձև ունեցուղ

կտցահարել-կտուցով խփել

կտցաչափ-կտուցի չափ ունեցող

բ) Ուղղագրություն-ուղիղ գրել

ուղղագիծ-ուղիղ գիծ ունեցող

ուղղամիտ-ճիշտ մտածել

ուղղություն-այն կետը՝ կողմը, դեպի որն ուղղված է գործողությունը՝ շարժումը։

գ) Ուղեկից, ուղևոր, ուղեմոլոր, ուղևորվել:

87. Պարզի´ր, թե Ա և Բ բառախմբերն ի՞նչ սկզբունքով են կազմված: Այդ բառախմբերը լրացրո´ւ:

Ա. Ջրառատ, ջրային, ջրկիր, ջրվեժ, հողագործ, հողեղեն, հողոտ, անհող:

Բ. Ջուր, հող:

88. Արմատ բառի քեզ հայտնի իմաստը (կամ իմաստները) գրի´ր: Փորձի´ր բացատրել, թե իեչո՞ւ Է անաստղ, աստղային, աստղիկ, աստղոտ բառերի աստղ մասը համարվում արմատ:

89. Բառերը բաղադրիչների բաժանի՛ր: Արմատներն ինչո՞վ են միանում:
 Մարդամոտ, լուսամուտ, ծնողասեր, գորգագործ, փառատոն:

մարդ+ա+մոտ, լուս+ա+մուտ, ծն+ող+ա+սեր, գորգ+ա+գործ, փառ+ա+տոն: Արմատները միանում են հոդակապով։

90. Տրված արմատներով բաղադրյալ բառեր կազմի՛ր:

Սառն (սառ), սառնաղբյուր, սառնորակ, սառույց։

Միտ (մտ), մտահոգ։

Մուր (մր) մրոտ, մրուր, մրկել։

Բնագիտություն

Տանը մեծերի հսկողությամբ օգտվելով համացանցից, բնագիտական կայքերից կատարում եք հետաքրքիր բնագիտական փորձեր, տեսանկարահանում, դնում բլոգում, հղումն ուղարկում իմ էլ. հասցեին։

Հայրենագիտություն

Ուսումնական արձակուրդներին ընտանիքի, ընկերների հետ ճամփորդելու տեսանկարահանել և պատմեք տվյալ վայրի մասին

• Տեղեկություններ
• Ճանապարհի քարտեզագրում
• Ավանդապատումներ
• Հետաքրքիր դեպքեր
• Պատումներ

Ուսումնա-հայրենագիտական նախագիծ

Քաղաքամայր Երևան — «Էրեբունի-Երևան»-ի առաջին պաշտոնական տոնակատարությունն անց է կացվել 1968թ. հոկտեմբերին. նշվում էր մեր մայրաքաղաքի հիմնադրման 2750-րդ տարեդարձը։ Հոբելյանական հանդիսությունները տևեցին մոտ մեկ շաբաթ։

Եթե ունես նախընտրած գիրք, ապա կարող ես կարդալ քո ընտրած գիրքը։

1. Եթե դեռ չունես, ուրեմն բլոգումդ բացի՛ր «Իմ գրադարանը» բաժինը և կարդացածդ գրքի (գրքերի) մասին պատմելիս նշի՛ր այս բաժինը:

Ես իմ աշնանային արձակուրդներին կարդացել եմ <<Have a nice day>> գիրքը։ Դա շատ հետաքրքիր գիրք էր, ինձ շատ դուր եկավ։ Այդ գիրքը սկսվում էր <<Առաջին օրը դպրոցում>> երեխան պատրաստվում էր դպրոց գնալ, երբ հասավ դպրոց երեխաները իրենց խելոք չէին պահում և երեխաները շրջան արեցին, որպեսզի նա կռվի։ Ճուտոն էր կռվում այդ երեխաի հետ իսկ մյուսները նայում էին։ Ես շատ հավանեցի այս գիրքը, քանի որ շատ հետաքրքիր և ուսուցողական էր՝ խորհուրդ կտամ կարդալ այս գիրքը։

1. Ո՞վ է գրքի հեղինակը (գտնել համացանցից տեղեկություններ նրա մասին, էլ ի՞նչ գրքեր է գրել): Գրքի հեղինակ՝ Նադեր Էբրահիմի։ Նադեր Էբրահիմի (Իբրահիմի, 1936-2008) — գրող, սցենարիստ, ռեժիսոր, դերասան: Ծնվել և մեծացել է Թեհրանում: Երկու տարի Թեհրանի համալսարանում սովորել է իրավաբանություն, ապա փոխել է մասնագիտությունը և ստացել անգլերեն գրականության բակալավրի աստիճան: Չեմ կարողանում ուրիշ գրքեր գտնել։
2. Ո՞վ էր գրքի հերոսը, ինչպիսի՞ն էր նա: Դու նմա՞ ես այդ հերոսին, թե՞ ոչ։ Եթե նման ես, ապա ինչո՞վ, պատմի՛ր։ Գրքի հերոսը Բարոն Մյունխհաուզնն էր։ Նա շատ բարի էր, հետաքրքիր, յուրորինակ կերպար էր։ Եվ ուներ շատ մեծ և բարի սիրտ։  Այո ես որոշ չափով նման եմ հերոսին, քանի որ շատ մարդկանց սիրում եմ և նրանք միշտ իմ սրտում են, իմ ընկերներին, իմ ընտանիքի անդամներին և բարեկամներին։
3. Ի՞նչ սովորեցիր այս գրքից: Ես այս պատմվածքից սովորեցի, որ սիրտը ոչ միաին շատ կարևոր օրգան է մարդու համար այլև այն ունենում է տարբեր չափեր, շատ զգացմունքային է, լինում է բարի և չար։ Բարի սիրտը կարողանում է շատ սիրել, շատ կարոտել և շատ մարդկանց տեղավորել իր մեջ, քանի որ նա շատ մեծ է։ Չար սիրտը չի սիրում ոչ մեկին, այն շատ փոքր է և սառը։
4. Գիրքը քեզ դո՞ւր եկավ, ինչպե՞ս կներկայացնես այս գիրքը, որ քո ընկերներն էլ ցանկանան այն կարդալ: Ես շատ հավանեցի այս պատմածքն, քանի որ շատ հետաքրքիր, ուսուցողական և հուզիչ էր, այն իմ համար նոր բացահայտումներ եղան մարդու տեսակների մասին։ Խորհուրդ կտամ ընկերներիս կարդալ այս պատմվածքը և շատ բաներ սովորել պատմվածքի հերոսից։ 3. Պատրաստի՛ր աշնանային ընտանեկան տեսանյութ՝ ներկայացնելով աշնանային բանաստեղծություններ (քո ընտրությամբ): Տեսանյութդ նկարելու համար ընտրի՛ր ձեր բակի կամ մոտակա այգու աշնանային ամենասիրուն հատվածը, տեսարանը: Նկարելուց հետո տեղադրի՛ր  youtube-ում, ապա հղումը տեղադրի՛ր բլոգումդ: https://www.youtube.com/watch?v=EuqV0leUNNY

Պարապմունք 26

Առաջադրանքներ

1. Գտի՛ր քառակուսու մակերեսը և պարագիծը՝ իմանալով, որ նրա կողմի երկարությունը 5 դմ է։
   • P = 4 x 5 = 20 դմ S = 5 x 5 = 25
2. Քառակուսու պարագիծը 28 դմ է։ Գտի՛ր քառակուսու կողմը։
   • 28 : 4 = 7

1. Քառակուսու մակերեսը 49 քառակաուսի մետր է։ Գտի՛ր քառակուսու կողմը։
   • 49 : 4 = 12
2. Հաշվի՛ր 25 սմ և 11 սմ  կողմերով ուղղանկյան պարագիծն ու մակերեսը:
   • P = 25 x 2 + 11 x 2 = 72 S25 x 11 = 275
3. Հաշվիր ուղղանկյան պարագիծը, եթե հայտնի է, որ նրա լայնության և երկարության գումարը 14 սմ է։ 14 x 2 = 28
4. Հաշվիր ուղղանկյան պարագիծը, եթե հայտնի է, որ նրա լայնության և երկարության գումարը 32 դմ է։ 32 x 2 = 64 դմ
5. Ուղղանկյան լայնությունը 8 սմ է, իսկ երկարությունը 2 սմ-ով մեծ է լայնությունից։ Գտնել ուղղանկյան պարագիծը և մակերեսը։
   • 8 + 2 = 10
   • P = 2 x 10 + 2 x 8 =36
   • S = 10 x 8 = 80
6. Հաշվի՛ր 3 դմ, 4 դմ  և 5 դմ կողմերով եռանկյան պարագիծը։
   • 3 + 4 + 5 =12

1. Հաշվի՛ր 15 սմ, 14 սմ, 16 սմ և 17 սմ կողմերով քառանկյան պարագիծը։
   • P = 15 + 14 + 16 + 17 = 62
2. Սիրելի սովորողներ, այժմ ինքներդ կազմեք նմանատիպ առաջադրանքներ:
3. Գործնական աշխատանք․

Սիրելի  սովորողներ,  կատարեք չափումներ ու  հաշվեք ձեր  հյուրասենյակի  հատակի  մակերեսն ու պարագիծը։

Հաշվիր 27սմ և 67սմ և 40սմ և 19սմ կողմերով քառանյկյան պարագիծը

Դրա համար կատարեք հետևյալ քայլերը՝

• Նախ նշեք, թե հյուրասենյակի հատակը ինչպիսի երկրաչափական պատկեր է։

• Մատրի(չափերիզի) միջոցով չափեք հյուրասենյակի հատակի լայնությունն ու երկարությունը։
• Հաշվեք ձեր  հյուրասենյակի  հատակի  մակերեսն ու պարագիծը։

• Կատարեք ֆոտոշարք, որտեղ երևան, թե ինչպես եք կատարում չափումները։
• Արդյունքը ֆոտոշարքի հետ միասին տեղադրեք բլոգում։

Շրջանագիծ և շրջան
Դասարանական և տնային առաջադրանքներ
1․ Ինչպիսի՞ գիծն է կոչվում շրջանագիծ։

Շրջանագիծ է կոչվում այն երկրաչափական պատկերը, որը բաղկացած է մի կետից հավասար հեռավորության վրա գտնվող կետերից:
2․ Ի՞նչ է շրջանագծի շառավիղը։ Իսկ ի՞նչ է տրամագիծը։

Կենտրոնը շրջանագծի ծանկացած կետին  միացնող հատվածը կոչվում է շառավիղ: Շրջանագծի կենտրոնով անցնող լարը կոչվում տրամագիծ:
3․ Ո՞ր հատվածն է կոչվում շրջանագծի լար։

Շրջանագծի երկու կետերը միացնող հատվածը կոչվում է լար։
4․ Ի՞նչ է շրջանագծի աղեղը։

Շրջանագծի երկու կետերի միջև ընկած մասը կոչվում է աղեղ:
5․ Շրջանագծի լա՞ր է արդյոք նրա տրամագիծը։

Այո։
6․ Ի՞նչ է շրջանը։՛

Շրջանագծով  սահամանափակված մակերևույթը կոչվում է շրջան:
7․ Քանի՞ անգամ է շրջանագծի տրամագիծը մեծ նրա շառավղից։

2 անգամ։
8․ Ողիղը հատում է շրջանագիծը A և B կետերում։ Ի՞նչ կետերով պիտի
անցնի այդ ուղիղը, որպեսզի AB հատվածն ունենա հնարավոր
ամենամեծ երկարությունը։

Պետք է անցնի տրամագծի կետերով:
9․ Որտե՞ղ է գտնվում այն կետը, որի հեռավորությունը շրջանագծի
կենտրոնից հավասար է շրջանագծի շառավղին։

Շրջնագծի ցանկացած կետի հեռավորություն  կենտրոնից հավասար է շառավղին:
10․Գծե՛ք մի շրջանագիծ և նրա վրա նշե՛ք երեք կետ։ Յուրաքանչյուր
կետից շառավի՛ղ տարեք։

11․ Գծե՛ք երեք շրջանագիծ, որոնց կենտրոնները լինեն միևնույն
կետում։

12․ Երկու շրջանագծերի կենտրոնների հեռավորությունը 10սմ է։ Շրջանագծերի շառավիղներն են՝ 3սմ և 5սմ։ Կհատվե՞ն արդյոք այդ
շրջանագծերը։

8 < 10 չեն հատվի։

13․ Գծե՛ք մի շրջանագիծ։ Ապա տարե՛ք երեք ուղիղ այնպես, որ
առաջին ուղիղը չհատի շրջանագիծը, երկրորդը շրջանագծի հետ մեկ
ընդհանուր կետ ունենա, իսկ երրորդը՝ երկու ընդհանուր կետ։

14․ Քանի՞ ճառագայթ է ելնում A կետից։

Ա) Պատ՝․ 5 ճառագայթ։

Բ) Պատ՝․ 5 ճառագայթ։

15․ Մեքենան, 1 ժամում անցնում է 60կմ, երկու քաղաքների միջև
ճանապարհը անցել է 4 ժամում։ Քանի՞ օրում մի քաղաքից մյուսը
կհասնի հետիոտնը, որը 1ժամում անցնում է 5կմ։

Լուծում

1)4×1=4

2)4×60=240 

3)240:5=48ժմ

Պատասխան՝ 2 օրում։

16․ Քաղաքից դուրս է եկել մի բեռնատար մեքենա, որի արագությունը
60կմ/ժ է։ 1ժամ անց նրա հետևից նույն ուղղությամբ դուրս է եկել մի
մարդատար մեքենա, որի արագությունը 80կմ/ժ է։ Քանի՞ ժամ անց
մարդատար մեքենան կհասնի բեռնատարին։

Լուծում 1)80-60=20  2)60:20=3ժ

Պատասխան՝ 3 ժամ անց։

17․ Մանկապարտեզում կա 20 հեծանիվ․ դրանց մի մասը երկանիվ է,
մի մասը՝ եռանիվ։ Բոլոր հեծանիվները միասին ունեն 55 անիվ։
Քանի՞ երկանիվ հեծանիվ կա մանկապարտեզում։

Լուծում

1) 10×2=20

2)10×3=30

3)30+20=50

4)55-50=5

5)10-5=5

6)10+5=15

Պատ`. 5 հատ երկանիվ և 15 հատ եռանիվ հեծանիվ։

Հայոց լեզու 5 գրքից կատարի՛ր 71, 72, 73, 74, 75, 76, 77, 78, 79, 80 առաջադրանքները։

71. Ընդգծված յուրաքանչյուր բառը մե՞կ առարկա է ցույց տալիս, թե՞ մեկից ավելի:

Մեր ձեղնահարկում կատվի ձագեր-հոգնակի գտա։

Որջից դուրս եկողը ձագ-եզակի էր։

Որդին պահարանն-եզակի էր բերել ու դրել սենյակի անկյունում։

Դպրոցին նորից թռչուններ-հոգնակի են պետք։

Երկնքումնորից թռչուններ-հոգնակի երևացին։

Վանդակի թռչունն-եզակի էր դուրս եկել։

Հատիկը հավաքողները մրջուններ-հոգնակի են։

Ձմռանը պատրաստ սպասողը մրջյունն-եզակի էր։

Գոռացողը պատահան-եզակի էր։

Պահակներ-հոգնակի կարգեք, որ ապահով լինեք։

72.Կետերի փոխարեն գրի´ր փակագծերում տրված համապատասխան բառը կամ արտահայտությունը:

Ծառերին արթնացնողը քամին էր։

Այդ օրվանից հետո շատ քամիներ են փչել։

Տարբեր պարեր են սովորեցնում դպրոցում։

Դա չտեսնված մի պար էր։

Պարտեզի բոլոր ծաղիկները միանգամից սպիտակ են լա՛վ կլինի։

Թող հենց հիմա աչքերը փակեն ու քնեն։

Բոլոր դռները փակ են, մի թե տանը մարդ չկա։

Անծանոթ համ էր, այդ մրգից չէի կերել։

Տարբեր խոհարարների եփած նույն անունով ճաշերը տարբեր համեր ունեն։

73. Նախադասությունների մեջ ընդգծված արտահայտությունները փոխարինի´ր հոմանիշ բաոերով:

Այս աղջիկը մատի վրա խաղացնում է բոլորիս:

Այս աղջիկը բոլորին խաբում է բոլորիս:

Հանկարծ սիրտը դող ընկավ. բա որ գազանը նորից գա, ինքն  ի՞նչ է անելու:

Հանկարծ վախեցավ. բա որ գազանը նորից գա, ինքն  ի՞նչ է անելու:

Ա՜յ քեզ պատմություն, լսողների մազերը բիզ—բիզ էին կանգնել:

Ա՜յ քեզ պատմություն, լսողների զարմացել էին:

Մի մատ երեխա է, բայց ինչե՜ր գիտի:

Փոքր երեխա է, բայց ինչե՜ր գիտի:

Ձեռ ու ոտից ընկած մի մարդ բացեց դուռը:

Հոգնած մի մարդ բացեց դուռը:

74.Փորձի´ր բացատրել, թե ինչո՞ւ են ընդգծված արտահայտությունները կոչվում «դարձվածքներ», եթե դարձված նշանակում Է «շրջված», «փոխված»:

Դարձվածքները՝ մեկ  իմաստ արտահայտող  բառերի խումբ է,որը կարող է փոխարինել մի նախադասության:

75. Տրված դարձվածքների իմաստները բացատրի´ր:

Օրինակ՝

ջրից չոր դուրս գալ — փորձանքից, նեղ վիճակից  ազատվել

Սիրտ տալ-մխիթարել

հոգին առնել-հօգնեցնել

գլուխը կորցնել-խառնվել

արևը խավարել-մթնել

հալից ընկնել-ուժասպառ լինել

սիրտը վկայել-զգալ, ենթադրել

երես ղարձնել-նեղանալ

սիրտ անել-զորանալ

բկին չոքել-աղաչել, պաղատել

76. Աչքի ընկնել, ձեռ քաշել, գլուխ  պահել, ոտքի վրա, ծայրը ծայրին հասցնել, օրերը հաշվված  են արտահայտությունները նախադասությունների մեջ գործածի´ր

ա) ուղիղ իմաստով,

բ) որպես դարձվածք:

Օրինակ՝

1.Գիտնականը հետաքրքրվողներին իր հայտնաբերած կենդանու մարմնի բոլոր մասերը ցույց տվեց, միայն գլուխն էր կորցրել:

2.Ուրախությունից գլուխը կորցրել էր:

Բազմիմաստ են մեկից ավելի իմաստ ունեցող բառերը:
Հոմանիշ են մոտ իմաստ ունեցող բառերը:
Հականիշ են իմաստով հակառակ բառերը:
Համանուն են գրությամբ կամ արտասանությամբ նույն կամ մոտ, բայց իմաստով տարբեր բառերը:                                                                                                    Դարձվածքները բառակապակցություններ են, որոնց մեջ մտնող բառերն իրենց հիմնական իմաստով չեն գործածվում:

Բառի կազմությունը

77. Բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր մեկական  բառով:

Օրինակ՝

սրտի ձև ունեցող — սրտաձև:

Մոր քույրը-մորքույր

դարպասը պահող-դարպասապահ

ժամանակը ցույց տվող-ժամացույց

ջրի աման-ջրաման

գաղտնիք պահողգաղտնապահ

նավ վարող-նավավար

ծաղկի թերթիկ-ծաղկաթե

արագ վազող-արագավազ

ամենից մեծ,-ամենամեծ

պոչ չունեցող-անպոչ

անուշ համ ունեցող-անուշահոտ

քարով շինված-քարաշեն

կին բժիշկ-բուժքույր

բալի ծառ-բալենի

78. Բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր մեկական բառով:

 Օրինակ՝

բարձր հասակ ունեցող — բարձրահասակ:

Բարի սիրտ ունեցող-բարեսիրտ
խիղճ չունեցող-անխիղճ
բարձր ձայնով-բարձրձայն,
միշտ ժպտուն-մշտաժիպիտ
գանձը պահելու տեղ-գանձատեղ
կապույտ աչքերով-կապույտաչա
արքայի որդի-
հույների երկի-
, փոքր էշ-քուռակ
, ծաղիկներով զարդարված-ծաղկազարդ
, քաղաքում ապրող-
, հայերի երկիր-հայաստա

79. Բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր մեկական բառով:

Ավետիս (բարի լուր) բերող-բարելուր
, արագ ընթացող-արագավազ
, բաժակը ձեռքին արտասանվող ճառ-կենացասող
վեպ գրող-երգահան
բառարան գրող-բառագրող
արտասահմանում ապրող մարդ-արտասահմանցի
բույսերի մասին գիտությունբնագիտություն

80.Եթե հնարավոր է՝ ցո՛ւյց տուր բառը կազմող մասերը:

Օրինակ՝

գրասեղան — գր (գիր) + ա + սեղան:

Պահարան — պահ + արան:

Դուռ — չի բաժանվում:

Հականիշ-հա-կա-նիշ
, բանջարանոց-բան-ջա-րա-նոց
, աշակերտ-ա-շա-կերտ
, աշակերտական-ա-շա-կեր-տա-կան
տարրական-տա-րրա-կան
, զլխավոր-գլ-խա-վոր
, կարմիր-կար-միր,
դաշտամուկ-դա-շտա-մուկ
, հյուր-հը-յուր
, հարստություն-հա-րս-տու-թյուն
, կերառատ-կեր-ա-ռատ
վտանգ-վը-տանգ

• Կարդա՛, իմացի՛ր, թե ինչ է առակը։
• Առակը խրատական բնույթի փոքրածավալ գեղարվեստական ստեղծագործություն է: Առաջացել է ժողովրդական բանահյուսության մեջ, հետո սկսել է մշակվել առակագիր գրողների կողմից:
• Առակներում հանդես են գալիս ինչպես մարդիկ, այնպես էլ կենդանիներ: Այլաբանորեն գործածվելով` շատ կենդանիներ վերածվել են խորհրդանիշների, օրինակ առյուծը` քաջության, հզորության, աղվեսը` խորմանկության, էշը` հիմարության:
• Ամենահին առկագիրը եղել է հույն Եզոպոսը: Նշանավոր առակգիրներ են Մխիթար Գոշը, Վարդան Այգեկցին, ֆրանսիացի Լաֆոնտենը, ռուս Իվան Կռիլով
• Ընտրի՛ր առակներից որևէ մեկը, սովորի՛ր շատ լավ կարդալ, մեկնաբանի՛ր ընտրածդ առակի ասելիքը։
• Մի անգամ երկու մարդ գրազ եկան: Նրանցից մեկն ասում էր, որ եթե հացի վրա կարագ քսեն, ապա վայր ընկնելիս հացը միշտ կընկնի կարագ քսած կողմով ներքև: Մյուսը պնդում էր, որ հացը կարող է ընկնել նաև դատարկ կողմի վրա: Նա, ով պնդում էր, թե հացը կարող է նաև դատարկ կողմով ընկնել գետնին, իր խոսքերն ապացուցելու համար հացի վրա կարագ քսեց և հացը վայր գցեց հատակին: Հացն ընկավ դատարկ կողմի վրա:
• — Տեսնո՞ւմ ես՝ ես ճիշտ էի,- ասաց նա:
• — Հացը կարող է ընկնել նաև դատարկ կողմով:
• — Դա ոչինչ չի նշանակում,- առարկեց մյուսը:
• — Դու հացի սխալ կողմի վրա քսեցիր կարագը:
• Մարդիկ, չնայած ակնհայտ ապացույցներին, չեն սիրում խոստովանել իրենց սխալները:

Առաջադրանք՝ 

Գլոբուսի վրա գծեք (ցույց տվեք) հասարակածը, 0-ական միջօրեականը, հարավային և հյուսիսային բևեռները։

Մեր բակում շատ սիրուն է սարքած։ Բոլորը բարի են և բոլորը կամ սղարաներից են սղում կամ նստում ճոճորանի վրա և ճոճվում: Բոլոր երեխաները հպարտ են մեր բակից նաև մեր բակում կա ֆուտբոլի դաշտ։ Այսենց սիրուն և բարի է մեր բակը։

1.Համեմատի՛ր Կոմիտասի «Աշուն գիշեր» և «Աշուն օր» բանաստեղծությունները, ներկայացրո՛ւ բնապատկերների տարբերություններն ու նմանությունները։

2.Գրի՛ր աշնանային հեքիաթ, հեքիաթդ նկարի՛ր։

Աշուն օրը նկարագրում է խորը աշունը իր ողջ տրամադրությամբ՝ ուժգին քամիները, բուք ու բորանը, ամպրոպը, անձրևը։ Ամենուրեք պատել էր մշուշը և ցրտից չվում էին թռչունները դեպի տաք երկրներ։

Աշուն գիշերը նկարագրում է մի գեղեցիկ գիշեր, որտեղ մթության մեջ, բոցավառվում էր շքեղ լուսինը իր ողջ հմայքով։ Իսկ ծառերի շուրջ բոլորը երամներ կապած երգում ու ծլվլում էին թռչունները՝ շունչ տալով շուրջ բոլորը։

Բանաստեղծություների նմանությունը այն էր, որ երկուսն էլ նկարագրում էին աշնան գեղեցիկ բնապատկերը։

Տարբերություները այն էր, որ մի տեղ աշունը շատ սառն էր և ցրտաշունչ։ Մյուս տեղ աշունը մեղմ էր և գեղեցիկ։ Տարբերությունը աշնան եղանակի դրսեվորուման մեջ էր։

Աշունն ու ձմեռը։ Լինում է, չի լինում երկու չարաճճի տղաներ են լինում, մեկի անունը աշուն էր, մյուսինը՝ ձմեռ։ Աշունը շատ չարաճճի էր, իսկ ձմեռը շատ հանգիստ տղա էր։ Երբ իրենք միասին խաղում էին բակում աշունը միշտ թափթփում էր տերևները, քամու նման վազվզում էր, իսկ երբ մի բան դուրը չէր գալիս, սկսում էր լաց լինել և թափթփել խաղալիքները, կամ կոտրել դրանք, իսկ ձմեռը միշտ հավաքում էր թափթփած խաղալիքները և դասավորում։ Ձմեռը այնքան փափուկ էր, որ միշտ բերում էր բամբակը և շաղ տալիս ամբողջ բակով և աշունը հանգստանում էր ու իրենք հաշտվում էին։